سؤال:
چندی پیش مقام معظم رهبری یک جملهای فرمودند که اگر میخواهید کار فرهنگی کنید سراغ ”احیاء“ فرهنگ ایثار و شهادت بروید، میخواستم بدونم توضیح شما درباره این کلمه احیاء که ایشون به کار برده اند، چیست؟ آیا این فرهنگ در جامعه امروز ما مرده است؟و برای احیاء این فرهنگ چه راهکار هایی خصوصاً در فضای مجازی وجود دارد؟
بسمالله الرحمن الرحیم
قبل از اینکه ما سراغ مفهوم کلمه احیاء بریم، ابتدا باید ببینیم خود فرهنگ جهاد و شهادت چه ضرورتی دارد؟
ببینید سبک زندگی آمریکایی (امریکن لایف استایل) اصالت را به حرص و آز و طمع میدهد. اصلاً جنبش وال استریت که شروع شد، آنچه که گم شد این بود که همه فکر کردند که این جنبش صرفاً یک جنبش اقتصادی بوده است.
در دست مردم در همه راهپیماییهایشان یک پلاکارد بود که در آن ورود ممنوع به طمع را نشان میداد، یعنی مردم خسته شده اند از اصالت طمع و حرص و آز و ولع .
انتهای سبک زندگی آمریکایی یا امریکن لایف استایل، تبیین مقولهایست به نام اینکه شما نداشته باشید تا من داشته باشم؛ تو نباش تا من باشم،حرص و آز و تکاثر و جمعکردن و مواردی از این دست.
نقطهٔ مخالفش در قطب مقابل، سبک زندگی اسلامی است، در سبک زندگی اسلامی حرص و آز و ولع نیست بلکه مفهومی است بنام ایثار، ینی من نباشم تا شما باشی، من نداشته باشم تا شما داشته باشی، برعکس اونکه میگفت تو نباشی تا من باشم.
خوب این نتیجه میشود که اگر فرهنگ ایثار و شهادت بسط پیدا کند، ما عملاً رسیدیم به نفی ذاتی سبک زندگی آمریکایی
حالا یکبار شما میآیید توی زدن مثلا توی پدیده ساندویچی و پیتزا و مک دونالدو نوشابه گازدار، نوشابه غیر الکلی و ... پدیده آشپزخانه اوپن یا شلوار جین و ... می روید سراغ انگارههایی در سبک زندگی این ها که شاخ و برگ هستش در تغذیه و پوشاکشون و معماریشون یکبار اصل سبک زندگی آمریکایی هدف قرار میدهی و میزنی
اصل سبک زندگی آمریکایی را بخواهید بزنید باید حرص و آز و طمع را بزنید.
نقطه مقابل حرص و آز و طمع مفهومی است به نام مشخصاً ایثار
اگر فرهنگ ایثار بخواهد جایگزین آن بشود، ما شهادت طلبی را باید تبیین کنیم.
خوب حالا میرسیم به سؤال شما، پس اون ضرورته بود دیگه تو بحث سبک زندگی
احیاء این بدین معناست که در بسیاری از شقوغ، الآن ما اومدیم ایثارگری را با حرص و آز خلط کردیم، یعنی بسیاری از نیروهای انقلابی ما یا متدینین ما هم ایثارگری را می خواهند و هم حرص و آز را، خوب جمع نمی شود با هم
احیائش به این معناست که شما یک لا اله باید بگویید یک الا الله، لا اله یعنی باید حرص و طمع را بزدایید تا به مفهومی به نام ایثار برسید. ایثارگر کسی است که یک زندگی زاهدانه دارد، زهد یعنی چی؟ زهد یعنی چی؟ زهد یعنی کسی میتواند ولی نمیخواهد. زاهد گدا نیست چون به کسی که میگویند سائل است، گداست کسی که میپرسد، طلب میکند یعنی کسی که ندارد فقیر ندارد. اما یک زاهد کسی است که میتواند دسترسی داشته باشد اما نمیخواهد.
پس اول یک ایثارگر، زاهد است، میتواند دسترسی داشته باشد اما نمیخواهد بعد آرام آرام کنار میگذارد بعد انفاق و بخشش میکند بعد حتی جسم و نفس و جانشو به خدا میفروشد درآیه 111 سوره توبه ”ان الله اشتری من المومنین“ خدا مشتری مومنین است و مال و نفسشون را میخرد. احیاء این در کلام رهبر معظم انقلاب بدین معناست که این رویش یک #غباری گرفته است یک تعریف و تلقی دیگر داره از توش در جامعه شکل میگیرد، ما این را احیاء کنیم.
چه جوری؟ نه خود اون پدیده رو، فرهنگش رو به چه شکل؟ ببینید جمله امام این بود: مملکتی که شهادت دارد اسارت ندارد، جوانان ما مردان میدان شهادت هستند، یک تکه کلامهای فوق استراتژیکی امام داشت توی این زمینه که نشون میداد که تا زمانی که ما روحیه شهادت طلبی داریم اسیر نمیشویم اسارت نداریم و در موضع قدرتیم
آرام آرام در سالهای بعد از دفاع مقدس یک ادبیاتی شکل گرفته که مظهر قدرت ملی را هر چیزی میدونه غیر از شهادتطلبی، ممکن است یکبار ما موشک میدونیم یکبار مثلا فرض کنید اقتصاد ملی میدونیم یکبار روابط با کشورهای دیگه میدونیم
خیلی از چیزهای دیگه هم که قبول دارم که اینا مظهر قدرت هستا، راهپیمایی عظیم مردم مظهر قدرته،ارتباط با کشورهای دیگر داشتن مظهر قدرته، داشتن موشک بالستیک مظهر قدرته اما اونا قدرت تاکتیکی ماست. قدرت اصلی ما جایی است که مردم ما جوانان ما آماده شهادتطلبی باشند. احیاء این ساز و کار فرهنگ، این در جامعه ما مخدوش شدهاست.
میتوان الآن متدینی پیدا کرد یک فرد انقلابی پیدا کرد که اولویت اولش شهادتطلبی نباشد در فرهنگ انقلابی.
برای این منظور این بود که ایشون اومد فرمود یاد و خاطره شهدا را زنده نگه داشتن کمتراز خود شهادت نیست و این جهت گیری را جلو برد.
کاری که در فضای سایبر انجام میدهید شما و یاد و خاطره شهدای شاخص رو، چون همه شهدا تعدادشون حدود سیصد هزار نفره و ممکنه توان مجموعه شما نباشه. ولی همین شهدای شاخص را به عنوان الگو و اسوه مطرح میکنید حالا اینجا نقطه مقابل سبک زندگی آمریکایی که سوپر استار تعریف میکند از هنرپیشهها و خوانندهها و سیاست مدارها، شما میآیید الگو ها و اسوههای جهاد و شهادت رو معرفی میکنید و خب خود این موجب میشود که در احیاء اون فرهنگ تأثیر گذار باشد.
منتهیٰ یک تالی فاسد داره، ممکنه شما صرفا به خود شهادتش و اهمیت خود این شخص شهید رجوع کنید، چگونگی ایثارگری زندگی این رو نتونید بازتاب بدید. این کلیشههایی که الآن در تلویزیون مرسومه درباره زندگی شهدا میان بحث میکنند به یک کلیشه تبدیل شده.
وقتی یک جوان امروزی که دفاع مقدس را درک نکرده میخواهد از این اسوه و الگو بگیرد متوجه نمیشود این چگونه ایثارگر بوده. اون بخش چگونگی ایثارگری این و چگونگی زدودن حرص و طمع و ولع را در زندگی این اگر بتوانید برجستهتر بکنید امروز، طرف به سادگی متوجه میشود.
یک روزی یکجا گفته بودم در سخنرانی که شهید مجید بقایی وقتی میخواهد برود جبهه کوپنهای قند و شکرشم با خودش بر میدارد و میبرد، میگن اینها رو کجا داری میبری، میگوید اینها روی طاقچه است، ممکن است وقتی می روید قند و شکر خودتون را بگیرید مال منم اشتباهی ببرید یک کیلو قند یک کیلو شکر اضافی بیاید در خانه در صورتی که در کشور یک کیلو قند و شکر میفرستند در جبهه من در آنجا میخورم ، نمیشود من اینجا یک کیلو قند و شکر به اسمم اینجا بیاید در خانه تو شهر یک کیلو هم به اسم من بیاد تو اونجا .
بعداً یک مدیری که از سازمانهای کلان صنعتی کشور میگفتش که این کارمند ما آمده می گوید که اگر او شهید شد از اینجا شهید شد که یک کیلو قند و شکر اضافه رو نمیبرده، این وضعی که ما داریم توی خط تولید کار میکنیم اصلا چنین تلقی نداریم این از توش شهید در نمیآید. ببینید تلنگر را به طرف کی می زند، نه اینکه چه جوری شهید بقایی شهید شد میگوید که چه جور شهید بقایی زندگی کرد تا لایق بشود که شهید شود. پس آدمی که شهید شده یک فرآیندی طی شده تا شهید بشود، اون فرآیند رو ما باید برجسته کنیم. این آدم حواسش بود این کوپن قند و شکرش خانه است ممکنه پدر و مادرش حواسشون نباشه ببرن یک کیلو قند و شکر اضافه بیاید داخل خانه در صورتی که سهم این بوده ولی این سهمش را در حکومت یک کیلو قند و شکر برای این توی این ماه است اونم آمده جبهه، در جبهه میخورد. این حساسیت و ظرافت را اگر ما بدیم این ایثارگری را ما بسط دادیم که اینا چه جوری خودشون را تزکیه کردند و بعد هم شهید شدند این میتواند خیلی مؤثر باشد.
پس احیاء فرهنگ ایثار و شهادت نجاتبخش ساختار فرهنگی ما است.